TAVUKLARDA BİSFENOL A VE DİETİLSTİLBESTROL’ÜN BURSA FABRİCİUS’UN İNVOLUSYONU ÜZERİNE ETKİSİ

Bursa Fabricius kuşlarda B lenfositlerin olgunlaşmasından sorumlu primer (birincil) lenfoid organdır. Seks steroid hormonları bursa Fabricius’un gerilemesini etkiler. Bisfenol A (BPA), plastik ve epoksi reçine üretiminde yaygın olarak kullanılan bir östrojenik bir kimyasaldır. Bu çalışma, BPA’nın ergin tavuklarda bursa Fabricius’un involusyonu üzerine etkisini belirlemek amacıyla yapıldı. Pozitif kontrol olarak sentetik östrojen olan dietilstilbestrol (DES) kullanıldı. Test bileşikleri embriyolu yumurta sarısının içine enjekte edildi. Bursa Fabricius’da östrojen alfa reseptörü (ÖRα) ekspresyonunu belirlemek için immunohistokimyasal yöntem kullanıldı. Yüksek doz BPA (134 mg/g yumurta) ve DES (0,2 mg/g yumurta) gruplarında, bursa somatik indeks, bursa Fabricius’un follikül sayısı ve çapı, kontrol ve düşük doz BPA (67 µg/g yumurta) ve DES (0,02 µg/g/ yumurta) gruplarına göre istatistiksel olarak azalmıştı (P<0,05). Tüm gruplarda bursa Fabricius’da spesifik ÖRα immun reaksiyon yoktu. Bu sonuçlar, embriyonik dönemde BPA ve DES’e maruz kalan tavuklarda bursa Fabricius’un gerilemesini indüklediğini göstermektedir.